Cơ Sở Dữ Liệu PCCC & CNCH: Nền Tảng An Toàn Số Cho Việt Nam

Trong kỷ nguyên số hóa, việc ứng dụng công nghệ vào mọi lĩnh vực của đời sống là xu thế tất yếu, và công tác phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC & CNCH) cũng không nằm ngoài xu thế đó. Với sự ra đời của các quy định pháp luật mới, đặc biệt là Nghị định 105/2025/NĐ-CP và Nghị định 106/2025/NĐ-CP, Hệ thống Cơ sở dữ liệu về PCCC & CNCH và truyền tin báo cháy đang trở thành một nền tảng cốt lõi, hứa hẹn mang lại hiệu quả vượt trội trong việc bảo vệ an toàn cho người dân và tài sản.

Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu sâu về Cơ sở dữ liệu quan trọng này, từ cấu trúc, vai trò đến các quy định pháp luật và nghĩa vụ liên quan.

Cơ Sở Dữ Liệu PCCC & CNCH Là Gì?

Hệ thống Cơ sở dữ liệu về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ và truyền tin báo cháy là một hệ thống công nghệ thông tin toàn diện, được thiết kế để thu thập, lưu trữ, xử lý và quản lý thông tin liên quan đến công tác PCCC & CNCH trên phạm vi toàn quốc.   

Hệ thống này bao gồm ba thành phần chính :   

• Các thiết bị phần cứng và hệ thống kết nối: Bao gồm máy chủ, thiết bị phần cứng và các hệ thống kết nối được trang bị tại cơ quan Công an, đóng vai trò là hạ tầng kỹ thuật trung tâm.
• Thiết bị truyền tin báo cháy: Đây là các thiết bị được lắp đặt tại các cơ sở, nhà ở, có chức năng kết nối và tự động truyền tải thông tin báo cháy từ hệ thống hoặc thiết bị báo cháy tại chỗ đến Cơ sở dữ liệu trung tâm.
• Phần mềm chuyên dụng: Bao gồm các ứng dụng để khai báo thông tin, tiếp nhận, lưu trữ và xử lý dữ liệu về PCCC & CNCH.

Hệ thống này do Bộ Công an xây dựng và quản lý thống nhất trên toàn quốc, đảm bảo các yêu cầu nghiêm ngặt về an ninh, an toàn thông tin mạng và bảo mật dữ liệu.   

Mô hình hoạt động của hệ thống truyền tin báo cháy kết nối với Cơ sở dữ liệu PCCC & CNCH

Vì Sao Cơ Sở Dữ Liệu PCCC & CNCH Lại Quan Trọng?

Sự ra đời và vận hành của Cơ sở dữ liệu PCCC & CNCH mang lại nhiều lợi ích chiến lược, góp phần nâng cao hiệu quả công tác an toàn cháy nổ tại Việt Nam:

• Phản ứng nhanh chóng và chính xác: Khi có sự cố cháy, nổ xảy ra, thiết bị truyền tin báo cháy sẽ tự động gửi thông tin đến Cơ sở dữ liệu. Điều này giúp lực lượng Cảnh sát PCCC & CNCH nhận được thông tin sớm nhất, chính xác về địa điểm và tình hình, từ đó rút ngắn thời gian phản ứng, triển khai lực lượng và phương tiện kịp thời, giảm thiểu tối đa thiệt hại về người và tài sản.   
• Quản lý tập trung và minh bạch: Hệ thống cho phép Bộ Công an quản lý thống nhất dữ liệu PCCC & CNCH trên toàn quốc, từ thông tin về cơ sở, phương tiện, lực lượng đến tình hình cháy nổ và việc chấp hành pháp luật. Điều này tạo sự minh bạch, giúp các cơ quan quản lý nhà nước có cái nhìn tổng thể, đưa ra các quyết sách phù hợp và hiệu quả hơn.   
• Nâng cao trách nhiệm và ý thức tuân thủ: Việc yêu cầu các cơ sở và hộ gia đình phải khai báo, cập nhật thông tin và duy trì kết nối với Cơ sở dữ liệu sẽ thúc đẩy ý thức tự giác tuân thủ các quy định về PCCC. Các chế tài xử phạt rõ ràng cũng tăng cường tính răn đe, khuyến khích đầu tư vào các biện pháp an toàn cháy nổ.   
• Hỗ trợ công tác nghiệp vụ: Dữ liệu thu thập được từ hệ thống là tài liệu nghiệp vụ quan trọng, phục vụ công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự, hỗ trợ lực lượng Công an nhân dân trong việc phân tích, đánh giá nguy cơ và xây dựng các phương án phòng ngừa, ứng phó hiệu quả hơn.   
• Tích hợp và chia sẻ dữ liệu: Cơ sở dữ liệu PCCC & CNCH được thiết kế để kết nối, chia sẻ với cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác, tạo ra một hệ sinh thái thông tin đồng bộ, giảm thiểu sự trùng lặp trong khai báo và tăng cường hiệu quả quản lý liên ngành.   

Ai Là Người Chịu Trách Nhiệm và Nghĩa Vụ Liên Quan?

Việc triển khai và vận hành Cơ sở dữ liệu PCCC & CNCH đòi hỏi sự tham gia và phối hợp của nhiều chủ thể:

• Bộ Công an: Là cơ quan chủ trì xây dựng, quản lý thống nhất, khai thác và vận hành hệ thống trên toàn quốc. Bộ Công an cũng có trách nhiệm đặt hàng và giao nhiệm vụ cho các đơn vị cung cấp dịch vụ truyền tin báo cháy, đảm bảo các yêu cầu về an ninh, an toàn và bảo mật.   
• Ủy ban nhân dân các thành phố trực thuộc trung ương: Có trách nhiệm đảm bảo kinh phí để trang bị thiết bị truyền tin báo cháy cho các nhà ở tại thành phố trực thuộc trung ương thuộc khu vực không đảm bảo hạ tầng giao thông hoặc nguồn nước phục vụ chữa cháy.   
• Người đứng đầu các cơ sở thuộc diện quản lý về PCCC (Phụ lục I Nghị định 105/2025/NĐ-CP): Có trách nhiệm trang bị, duy trì hoạt động và tự chi trả chi phí duy trì hoạt động của thiết bị truyền tin báo cháy, đồng thời cập nhật dữ liệu và kết nối với hệ thống Cơ sở dữ liệu.   
• Chủ hộ gia đình có nhà ở tại các thành phố trực thuộc trung ương (thuộc khu vực không đảm bảo hạ tầng PCCC): Có trách nhiệm duy trì hoạt động và tự chi trả chi phí duy trì hoạt động của thiết bị truyền tin báo cháy kết nối đến hệ thống Cơ sở dữ liệu.   
• Đơn vị cung cấp dịch vụ truyền tin báo cháy: Có trách nhiệm xây dựng giải pháp, đầu tư hệ thống công nghệ, phần mềm phục vụ kết nối từ thiết bị truyền tin báo cháy tại cơ sở, nhà ở đến hệ thống Cơ sở dữ liệu. Đồng thời, phải duy trì, nâng cấp giải pháp công nghệ, vận hành, kết nối truyền tin báo cháy hoạt động liên tục, thông suốt, có trung tâm hỗ trợ kỹ thuật trực tuyến, phân loại tin báo cháy, tin báo sự cố kịp thời, chính xác, và hỗ trợ quản lý, khai báo, cập nhật Cơ sở dữ liệu.   
• Lực lượng Cảnh sát PCCC & CNCH: Có trách nhiệm khai báo, cập nhật thông tin dữ liệu về PCCC & CNCH vào phần mềm của hệ thống.   

Lộ Trình và Thời Hạn Triển Khai

Để đảm bảo việc triển khai đồng bộ và hiệu quả, Nghị định 105/2025/NĐ-CP đã quy định rõ lộ trình và thời hạn bắt buộc:

• Chậm nhất đến ngày 01 tháng 01 năm 2026: Ủy ban nhân dân các thành phố trực thuộc trung ương phải hoàn thành việc phân loại, lập và công bố danh sách các khu vực, nhà ở không đảm bảo hạ tầng giao thông hoặc nguồn nước phục vụ chữa cháy trên địa bàn quản lý.   
• Chậm nhất đến ngày 01 tháng 7 năm 2027:
  • Ủy ban nhân dân các thành phố trực thuộc trung ương phải hoàn thành việc trang bị và kết nối thiết bị truyền tin báo cháy đối với nhà ở thuộc diện được hỗ trợ.   
  • Người đứng đầu các cơ sở thuộc diện quản lý về PCCC (theo Phụ lục I của Nghị định 105/2025/NĐ-CP) phải hoàn thành việc trang bị và kết nối thiết bị truyền tin báo cháy với hệ thống Cơ sở dữ liệu.   

Nghĩa Vụ Khai Báo và Cập Nhật Dữ Liệu

Việc trang bị thiết bị truyền tin báo cháy đi kèm với nghĩa vụ khai báo và cập nhật thông tin vào Hệ thống Cơ sở dữ liệu PCCC & CNCH:

• Khai báo lần đầu: Các cơ sở phải hoàn thành việc khai báo thông tin không quá 03 ngày kể từ ngày hoàn thành việc trang bị và kết nối thiết bị truyền tin báo cháy với hệ thống.   
• Cập nhật thông tin: Nếu có bất kỳ thay đổi nào so với thông tin đã khai báo trước đó, cơ sở phải cập nhật thông tin thay đổi vào hệ thống trong thời gian không quá 03 ngày.   
• Miễn trừ khai báo: Đối với các thông tin, dữ liệu đã được kết nối và chia sẻ từ hệ thống dữ liệu của các cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành khác, cơ sở không cần phải khai báo lại.   

Thông tin cần khai báo vào Cơ sở dữ liệu rất chi tiết, bao gồm: tên cơ sở, năm hoạt động, địa chỉ, người đứng đầu, cơ quan quản lý, lĩnh vực hoạt động, hình thức đầu tư, quy mô, tính chất hoạt động, thông tin về phương tiện PCCC & CNCH được trang bị (số lượng, chủng loại, tình trạng, thời hạn bảo trì, vị trí), thông tin lực lượng PCCC & CNCH của cơ sở, thông tin về đường giao thông, nguồn nước, việc chấp hành pháp luật PCCC & CNCH (tuyên truyền, huấn luyện, tự kiểm tra, kiến nghị, xử phạt, phương án chữa cháy), tình hình cháy nổ, tai nạn, sự cố, và những thay đổi liên quan.   

Các Hành Vi Vi Phạm và Mức Xử Phạt

Nghị định 106/2025/NĐ-CP quy định rõ các hành vi vi phạm liên quan đến Cơ sở dữ liệu PCCC & CNCH và thiết bị truyền tin báo cháy, cùng với các mức xử phạt tương ứng :   

• Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng:
  • Khai báo không đầy đủ thông tin của cơ sở vào hệ thống Cơ sở dữ liệu.
  • Khai báo không đầy đủ thông tin của phương tiện PCCC & CNCH, vật liệu, cấu kiện ngăn cháy, chống cháy vào cơ sở dữ liệu của cơ quan quản lý chuyên ngành khi lưu thông.
• Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng:
  • Không cập nhật thông tin khi cơ sở có thay đổi so với thông tin đã khai báo trước đó vào hệ thống Cơ sở dữ liệu.
  • Không chi trả chi phí duy trì hoạt động của thiết bị truyền tin báo cháy để kết nối với hệ thống Cơ sở dữ liệu.
• Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng:
  • Không khai báo thông tin của phương tiện PCCC & CNCH, vật liệu, cấu kiện ngăn cháy, chống cháy vào cơ sở dữ liệu của cơ quan quản lý chuyên ngành khi lưu thông.
• Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng:
  • Không khai báo thông tin của cơ sở vào hệ thống Cơ sở dữ liệu.
• Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng:
  • Cố ý ngắt kết nối hoặc không khắc phục các hư hỏng dẫn đến làm mất khả năng kết nối của thiết bị truyền tin báo cháy với hệ thống Cơ sở dữ liệu.
• Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng:
  • Không trang bị, lắp đặt thiết bị truyền tin báo cháy.
  • Không kết nối thiết bị truyền tin báo cháy với hệ thống Cơ sở dữ liệu.

Kết Luận

Hệ thống Cơ sở dữ liệu về PCCC & CNCH và truyền tin báo cháy là một bước tiến quan trọng trong công tác đảm bảo an toàn cháy nổ tại Việt Nam. Nó không chỉ là một công cụ quản lý hiệu quả mà còn là một “lá chắn” bảo vệ cộng đồng, giúp lực lượng chức năng phản ứng nhanh chóng, chính xác hơn trước mọi sự cố.

Để góp phần xây dựng một xã hội an toàn, mỗi cá nhân, tổ chức, đặc biệt là các cơ sở và hộ gia đình thuộc diện quy định, cần chủ động tìm hiểu, nắm vững và nghiêm túc thực hiện các nghĩa vụ liên quan đến việc trang bị, kết nối, khai báo và cập nhật dữ liệu vào hệ thống này. Tuân thủ quy định pháp luật không chỉ là trách nhiệm mà còn là hành động thiết thực để bảo vệ chính mình và những người xung quanh.